Als je het dan toch zelf wilt maken…

Zelluf doen is natuurlijk altijd het leukst. Dat snappen wij bij VanStoerHout heel erg goed. Mooie materialen zijn fijn. Gereedschap is cool. Met je handen werken is echt. En dan de voldoening… Dat doet al het gevloek, de splinters en de verspilde materialen vergeten. 

Underlayment is een multiplex-variant die vaak als onderlaag wordt gebruikt, maar tegenwoordig ook steeds vaker in het zicht. In deze blog een overzicht van tips om onnodige frustraties bij werken met underlayment te voorkomen.

Teken je project uit

De eerste stap is een duidelijke tekening. Op deze manier visualiseer je je gedachten en kom je waarschijnlijk op nieuwe ideeën. Met een duidelijke tekening tot op detail is het meubel theoretisch al gebouwd. Als het goed is kom je tijdens het tekenen technische uitdagingen tegen en soms ook onmogelijkheden. Oplossingen kun je beter vooraf bedenken dan tijdens het bouwen. Wij tekenen zelf alles 3D uit met het programma SketchUp.

Underlayment zagen

Een grote plaat underlayment met je handzaag te lijf gaan is niet echt een optie. Een decoupeerzaag is niet geschikt voor lange rechte lijnen. Als je zelf gaat zagen is een invalcirkelzaag met liniaal de beste optie. Als je z’n ding hebt en weet te hanteren: top! Als je nog even moet gaan googelen… let it goooo.

De beste tip die we je kunnen geven bij het zagen van de grote underlayment platen is: zet je trots opzij en laat het voor een paar euro zagen bij de bouwmarkt waar je de plaat aanschaft. Zorg dat je goed voorbereid en niet tijdens prime time bij de zaagafdeling staat en een hoop ellende wordt je bespaard (je mag best weten dan wij 90% van ons multiplex computergestuurd elders laten zagen).

Maak een zaagstaat

Maar voordat we gaan zagen maak je een ‘zaagstaat’. Een lijstje met daarop de beschrijving (of een corresponderend nummer op de tekening), de lengte en de breedte van elk onderdeel + eventuele bijzonderheden (gat voor snoeren bijvoorbeeld). Daarna maak je op ruitjespapier een vlakverdeling per plaat underlayment. Op deze manier puzzel je zo optimaal mogelijk elke plaat vol, om zaagverlies te voorkomen en goed voorbereid bij de zagerij van de bouwmarkt aan te komen. Op deze manier weet je precies hoeveel platen hout je nodig hebt.

Eigenschappen van underlayment

De vlamrichting is ook van belang bij het zagen. Om twee redenen.
(1) Esthetisch heeft de vlam van het underlayment veel invloed. Wil je deze verticaal of horizontaal. Meestal is de vlam met de lengte van de plank mee het mooist. (2) Daarbij is de zijde die haaks op de vlam staat, en daarbij op de nerf van het hout, vaak het meest splintergevoelig. Je wilt de splinterzijde het liefst zo kort mogelijk en bij voorkeur niet aan de voorzijde van je meubel.

Bij het ontwerpen is het goed om rekening te houden met de mogelijkheden en de beperkingen van het underlayment. Standaard is de dikte doorgaans 18 mm. Een plaat is 244 cm lang en 122 cm breed. Bij een te grote vrije overspanning gaat de plaat doorbuigen. Een deur moet je niet te groot maken i.v.m. kromtrekken. Dat soort dingen. Verder is het goed om te weten dat een plaat underlayment een mooie en een minder mooie zijde heeft. Dat is vaak echt een wereld van verschil.

Plaatmateriaal schroeven

Schroeven is een goede manier om de platen underlayment aan elkaar te bevestigen. Natuurlijk maakt een streepje lijm de boel nog steviger. Dat de schroeven zichtbaar blijven, hoeft het ontwerp niet te ontsieren. Het past wel bij het stoere underlayment.

Voorboren is wel een noodzaak bij underlayment. Je voorkomt hiermee dat het underlayment splijt of dat de fineerlaag breekt op de hoeken. Voorboren doe je bij voorkeur in drie fase. Bij schroeven van 4 mm dik boor je eerst met 2,5 mm voor, bijna de volle lengte van de schroef. Daarna boor je nogmaals met een 4 mm boor voor, alleen door de opliggende plaat. Vervolgens soeverein je het boorgat zodat de schroefkop mooi in het hout valt zonder dat je deze er helemaal in hoeft te trekken met alle beschadiging van dien.

Underlayment schuren

Underlayment mag flink geschuurd worden. Móét misschien zelfs wel (tenzij je een kindonvriendelijk meubel wilt voor je drankvoorraad). De vlakken, de hoeken en de kopse kanten kun je schuren met korrel 120. Schuren doe je met het doel om splinters en voelbare vezels te verwijderen, maar ook om splinters te voorkomen en scherpe hoeken wat ‘zachter’ te maken. Ook is het een noodzakelijke voorbereiding op lakken of oliën.

Gezien de grote vlakken is een schuurmachine geen luxe. Schuur bij voorkeur met een schuurmachine met stofafzuiging of in ieder geval een stofzak of stofbox met microfilter. Stof is nooit fijn.

Underlayment wel/niet afwerken

Underlayment is na een fijne pot schuren op zijn mooist. De verleiding is groot om het zo te houden. Behandelen maakt het vaak minder mooi. Toch raden we het wel aan. Behandelen verkleint de kans op splinteren, voorkomt het intrekken van vuil (en huidvetten) en vertraagt het vergelen. Daarbij is het makkelijker schoon te houden. Onbehandeld underlayment zal op een gegeven moment groezelig worden en dan is er weinig meer aan de doen.

Beginnen maar

Het bovenstaande verhaal kan jou de handvatten of inspiratie geven om er volop voor te gaan! Graag gedaan. Maar misschien raak je ook wel een beetje ontmoedigd door alle informatie, vaktermen en wat er mis kan gaan. Natuurlijk kunnen we zeggen, ga naar vanstoerhout.nl… maar eigenlijk moedigen we je liever aan om te beginnen met iets kleins. Zelluf doen is zo leuk.